Het belang van eigenaarschap in verandertrajecten

Dit artikel is verschenen op Managementimpact. 

Bijna elke organisatie in Nederland ervaart een enorme impact van de Corona crisis. Leidinggevenden staan voor de uitdaging hun organisatie hierop aan te passen en complexe veranderingen door te voeren om de continuïteit van hun organisatie te waarborgen. Een succesvol verandertraject leiden is nog een hele klus. In de praktijk zien we dan ook dat veel verandertrajecten uiteindelijk  niet het gewenste resultaat opleveren. Een veel voorkomende oorzaak is het gebrek aan eigenaarschap of sponsorship. Je volledig eigenaar voelen van de beoogde verandering is voor jou als opdrachtgever wellicht een van de belangrijkste voorwaarden voor een succesvol verandertraject. In dit artikel geven wij je meer inzicht in het belang van eigenaarschap of sponsorship in verandertrajecten en hoe je daarmee om kunt gaan voor succesvolle verandertrajecten in de toekomst.

Eigenaar van de verandering

Als opdrachtgever zul je moeten staan voor de verandering die je wilt realiseren, je moet je eigenaar voelen van de verandering. Als je er zelf niet in gelooft, dan vindt er ook geen verandering plaats. Je moet de organisatie kunnen laten zien waarom de verandering van belang is en wat de toegevoegde waarde ervan voor hen is. Moreel leiderschap noemen we dat. Er bestaat echter ook formeel leiderschap. In dat geval ben je wel de leider van de verandering, maar kan je dit niet voldoende uitdragen. Het ontbreekt je aan visie en overtuiging om de verandering tot een succes te maken. In sommige culturen is het voldoende als je formeel leider bent van de verandering. In de Nederlandse cultuur zien we echter dat men waarde hecht aan het morele aspect. Het is van belang dat je mensen kan overtuigen van de noodzaak van de verandering om hen ook mee te krijgen in de verandering. Belangrijk is daarom dat je niet alleen formeel maar ook moreel leider bent van de verandering.

Wat heb je nodig vanuit de organisatie?

Een aantal voorwaarden is van belang om je eigenaar te kunnen voelen van de verandering. Deels zit dit in jezelf en deels heeft dit ook te maken met de mogelijkheden die hierin voor jou zijn of worden gecreëerd door de organisatie. Om je eigenaar van de verandering te kunnen voelen, moet je daarom eerst meer inzicht hebben in jouw positie in het verandertraject. De positie die je hebt of krijgt vanuit de organisatie, is immers bepalend voor wat er nodig is om je eigenaar te kunnen voelen van het verandertraject. De volgende punten zijn van belang om jouw positie in het verandertraject te bepalen:

• Mandaat

Heb je voldoende mandaat voor het verandertraject? Om je goed eigenaar te kunnen voelen van het verandertraject is het van belang dat je voor de hele breedte van het project gemachtigd bent om bijvoorbeeld belangrijke beslissingen te nemen.

• Scope

Als het verandertraject buiten jouw scope of mandaat valt, heb je andere mensen nodig in de organisatie om te kunnen beslissen over de verandering. In dat geval is het lastiger om je volledig eigenaar van de verandering te voelen. Bepaal daarom de scope van het verandertraject voordat je ermee begint. Raakt het traject alleen jouw afdeling of ook afdelingen van andere leidinggevenden? Maak dat helder en zorg ervoor dat de verandering die jij wilt realiseren ook binnen jouw bereik valt.

• Eenduidige opdrachtomschrijving

Zorg dat er een eenduidige opdrachtomschrijving is. In de opdrachtomschrijving wordt de scope duidelijk neergezet en er staat in wie welk mandaat heeft in het verandertraject. Het moet voor alle partijen die onderdeel van het verandertraject zijn, helder zijn wat het verandertraject precies inhoudt, wie de opdrachtgever is en met welk mandaat hij of zij de verandering leidt. Verder is het van belang om hier van alle betrokken partijen commitment voor te krijgen. Het helpt daarom in een organisatie om dit ook duidelijk uit te spreken bij alle betrokken partijen, goed overleg te voeren en afhankelijkheden over en weer helder te maken.

Wat kan je zelf doen?

Naast de voorgaande voorwaarden die voornamelijk vanuit de organisatie worden neergezet en bepaald, kan je zelf ook iets doen om je meer eigenaar te voelen van het verandertraject waar je voor staat. Er is een aantal elementen die hierin van belang zijn en die je kunnen helpen:

• Probleemeigenaar en commitment

Vraag jezelf eens af of je ervan wakker ligt als het verandertraject op een mislukking uitloopt. Indien dat niet zo is, voel jij je geen probleemeigenaar en dat straal je af op je omgeving. Jouw commitment voor deze verandering is daardoor immers minder groot. Waarom wil je deze verandering eigenlijk inzetten? Voer de verandering alleen uit als je zelf baat hebt bij de veranderde situatie.

• Moreel leider van de verandering

Zoals gezegd is er een verschil tussen formeel leider zijn van de verandering en moreel leider zijn van de verandering. Alleen als je voldoende overtuigd bent van de noodzaak van de verandering, kan je moreel leider, eigenaar van de verandering zijn.

• Je veranderverleden analyseren en inzetten

Het leiden van een verandering is echt iets anders dan het leiden van de ‘going concern’. Realiseer je daarom dat je als leider van een verandertraject een andere rol hebt dan de rol die je normaal gesproken hebt in de organisatie. Stel jezelf daarom ook de vraag of jij de geschikte persoon bent om deze verandering te leiden? Daarbij kan het van toegevoegde waarde zijn om jouw rol in verandertrajecten in het verleden te analyseren, daarvan te leren en zodoende het verleden in te zetten voor verandertrajecten in het heden.

• Kennis en ervaring opdoen

Ben jij wellicht niet de meest geschikte persoon om de verandering te leiden of heb je niet voldoende mandaat gekregen vanuit de organisatie voor het verandertraject, laat je dan stevig ondersteunen door mensen die wel geschikt zijn of voldoende mandaat hebben voor het verandertraject. Tevens kan je van die gelegenheid gebruik maken, om te leren van hun manier van leidinggeven ten behoeve van een volgend verandertraject.

Zelf aan de slag met onze checklist!

Belangrijk is dus te weten of jij voldoende eigenaar bent van de voorgenomen verandering om ook daadwerkelijk een succesvol verandertraject in te kunnen gaan. Daarom hebben wij een handige checklist opgesteld, waarmee je nu zelf aan de slag kunt om te beoordelen of jij voldoende eigenaar bent van de voorgenomen verandering. Doe de check en vind de weg naar een succesvol verandertraject! Zie de link hieronder om de checklist te openen.

Management- en leiderschapsaspecten bij veranderingen

Als je jezelf wil bezinnen op de management- en leiderschapsaspecten die bij grote veranderingen spelen, dan raden wij je aan ons boek ‘Succesvol veranderen– Verandermanagement voor opdrachtgevers’ te lezen. Het is een praktisch hulpmiddel voor iedere opdrachtgever die een actieve rol heeft in een veranderproces.